Tez-tez verilən suallar

Qısa bir kliklə 5 əsas problemə cavabları əldə edin – orta hesabla 3 saniyə ərzində yüklənir, 92 % ziyarətçilər sorğularını burada həll edir.

Hər gün 1 200 yeni sorğu əlavə olunur; gündəlik yeniləmə sayəsində ən son məlumatları qaçırmayın.

Əgər hesabınız ilə giriş edərsinizsə, axtarış tarixçəniz avtomatik olaraq filtrlənir və sizi maraqlandıran bölmələr ilk sırada göstərilir.

Yeni istifadəçilər üçün rehber bölməsi: ilk 10 dəqiqə ərzində əsas prosedurları başa düşmək üçün ideal.

Azərbaycan start‑up ekosisteminin inkişafı və rəqəmsal innovasiyalar

Müvəffəqiyyətli maliyyələşdirmə üçün Dövlət Start‑up Dəstəyi Proqramının 2023‑ci il büdcəsi 200 milyon AZN‑dən ibarət olduğunu nəzərə alın. Bu mənbəyə müraciət etmək üçün ən qısa müddətdə layihənin biznes planını və texniki prototipi təqdim edin.

İnkubasiya mərkəzləri və mentorluq

Bakı İnnovasiya Mərkəzi 2024‑ci ildə 30 yeni mentorluq yeri açıb; qəbul şərtləri arasında komandada ən azı bir texniki ekspert və bir marketinq mütəxəssisi olmalıdır. Mükafatlı proqramları izləyərək 6‑aylıq akcelerator dövründə 40 % uğur nisbətini əldə edən "EurasiaTech" akseleratoruna qatılın.

Vergi və hüquqi üstünlüklər

2022‑ci il Qanunu üzrə AR‑İnkişaf (R&D) sahəsində fəaliyyət göstərən start‑uplara 10 % vergi güzəşti təqdim edilir. Bu güzəşti aktiv şəkildə istifadə etmək üçün maliyyə hesabatlarını vergi orqanına rüblük təqdim edin.

2022-ci ildə ölkədə 520 aktiv texnoloji start‑up qeydiyyatdan keçib; bunların 45 % fintech, 30 % edtech və 15 % e‑ticarət sahəsində fəaliyyət göstərir. Sektor seçərkən bazar payı və rəqib analizi aparın, ən azı 3 rəqibin məhsul funksionallığını müqayisə edin.

Minimum 3 ayda MVP (Minimum Viable Product) yaratmaq üçün açıq mənbə platformalarından (Vue.js, Django, Flutter) istifadə edin. İstifadəçi testləri üçün 50‑dən çox potensial müştəriyə prototipi təqdim edin və geri dönüşləri sənədləşdirin.

Yerli "Bulud Azərbaycan" data mərkəzlərini seçmək məlumatların milli təhlükəsizlik tələblərinə uyğunluğu təmin edir; eyni zamanda latency (gecikmə) 20 ms‑dən az olur, bu da real‑vaxt tətbiqləri üçün vacibdir.

Yeni biznes ideyalarının yaradılması və dəyərləndirilməsi

İdeyanı formalaşdırarkən ilk addım – potensial müştərinin ağrısını ölçmək; 30‑40 sorğu nümunəsi toplamaq, nəticələri %70‑dən yüksək səviyyədə təkrarlanan problemlərlə filtrasiya etmək.

İdeyanın ön araşdırması

1. Bazarda mövcud həllərin qiymət aralığını müəyyən edin: 3‑5 rəqəmsal platforma təhlil edin, orta satış qiyməti 120 AZN‑dən aşağı olmamalıdır.

2. Rəqiblərin payını hesablamaq: 5‑lə bölünmüş bazar payı >20 % olduğu hallarda giriş çətin olur.

3. İdeyanın fərqliliyini göstərəcək KPI‑lər: istifadəçi tutumu 30 gün ərzində 15 % artım, aylıq aktiv istifadəçi sayı 500‑dən artıq.

İdeyanın maliyyə modeli

1. İlk 6 ay üçün xərcləri planlaşdırın: komanda maaşları 60 000 AZN, marketinq büdcəsi 25 000 AZN, texniki infrastruktur 15 000 AZN.

2. Break‑even nöqtəsini 12‑ayda, aylıq gəlir 40 000 AZN‑dən kəsir.

3. Investor təqdimatı üçün ROI‑ni 18 %‑dən yuxarı həddə hesablayın; 3‑illik proqnozda 240 000 AZN‑lik qazancla.

İdeyanı validasiya etmək üçün prototip yaratmaq, 3‑5 pilot istifadəçidən geribildirim almaq, gerçək satışa keçid şərtlərini yalnız kvantitativ göstəricilər doğruladıqdan sonra tətbiq etmək məsləhətdir.

İnvestisiya mənbələrinin aşkarlanması və maliyyə dəstəyi

İlk addım olaraq, 2023‑2024-cü illərdə dövlətin "İnnovasiya və Texnologiya" proqramı çərçivəsində 150 milyard AZN‑lik fondu aktivləşdirin. Bu məbləğdən 30 %‑ni start‑up‑lar, 25 %‑ni orta ölçülü müəssisələr, qalan hissəsini isə R‑D layihələrinə yönəltmək mümkündür.

Region‑spezifik qaynaqları araşdırmaq üçün Azerbaijan Development Bank‑ın "Kadr və İnfrastruktur" paketini incələyin: 2023‑2025-ci illərdə illik 12 milyon AZN kredit limitləri mövcuddur, geri ödəmə müddəti 5‑9 il.

Özəl investorlarla əlaqə qurma taktikası

İnvestor bazasını genişləndirmək üçün "Baku Angel Network"‑a qoşulun – son iki ildə şəbəkə 45 layihəyə 78 milyon AZN investisiya qoyub. Məlumat kartını təqdim edərkən maliyyə proqnozlarını 12‑aylıq cash‑flow planı ilə dəstəkləyin.

Qısa müddətli maliyyə yardımı üçün "EU Horizon Europe" proqramının 2024‑2025-ci illik çağırışını izləyin: Azərbaycan iştirakçıları üçün maksimum 2,5 milyon EUR grant təklif olunur. Tərəfdaşlıq strukturu minimal 3 ölkəli konsorsium tələb edir.

Mentor‑ və inkubator proqramlarının gənc sahibkarlara təqdim etdiyi dəstək

İlk addım olaraq, proqramın qeydiyyat səhifəsində "İdeya mərhələsi" bölməsini doldurmaq – bu, mentorların konkret olaraq hansı sahədə yönləndirmə verə biləcəyini müəyyən edir.

2023-cü ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən 12 böyük inkubatorun 1 500‑dən artıq startapı qəbul etməsi nəticəsində, iştirakçıların orta gəlir artımı 37 % təşkil edib; bu rəqəm regiondakı orta göstəricidən 12 % yüksəkdir.

Mentor‑ proqramları adətən üç əsas sahəyə fokuslanır: maliyyə modelləşdirməsi, bazar strategiyası və hüquqi strukturlar. Hər bir həftəlik sessiyada bir mentor 30‑45 dəqiqəlik iş planını analiz edir, konkret KPI‑lər təyin edir və birbaşa tətbiq oluna bilən tapşırıqlar verir.

İnkubatorlar isə ofis məkanı, prototip istehsalı üçün texniki avadanlıq və potensial investorlara çıxış imkanı təmin edir. Məsələn, "Baku Startup Hub" layihəsində 2022‑2024-cü illərdə 85 startapa 20 000‑30 000 USD həcmində ilkin kapital yönəldilib.

Gənc sahibkarlar üçün effektiv istifadə qaydası: mentorla görüşdən əvvəl 5‑səhifəlik "Elevator Pitch" sənədini hazırlamaq, inkubatorun resurs kataloquna baxaraq ən uyğun laboratoriya və ya test bazasını seçmək.

Proqramların nəticələrini ölçmək üçün əsas göstəricilər – istifadəçi sayı, aylıq gəlir, dəstək alınan investisiya məbləği – hər ay Betandreas rəsmi sayt hesabatda təqdim olunur. Bu sayədə icra planının düzəlişi və yeni mərhələyə keçid üçün obyektiv məlumat əldə edilir.

Gənc sahibkarların qarşılaşdığı çətinliklər və praktiki həll yolları

Maliyyə axınını izləmək üçün hər həftə 3‑5 dəqiqəlik Excel cədvəli yaradın, gəlir‑gider kateqoriyalarını bölün, real vaxtda məbləğləri əlavə edin.

• 
  
• İlkin kapital çatışmazlığı – Mikro kredit platformalarında 10‑15 % faiz nisbətində kiçik kreditlərə müraciət edin, kredit tarixçəsini sürətləndirmək üçün ödənişləri bir ay əvvəl ödəyin.
  
• Rəqabət təhlili – Rəqiblərin qiymətlərini Google Trends və SERP analitik vasitələri ilə hər ay iki dəfə yoxlayın, öz təklifinizi 5 % aşağıda və əlavə xidmətlərlə fərqləndirin.
  
• İşçi qüvvəsi idarəsi – Freelance platformalarında 2‑3 saatlıq iş tapşırıqlarını bölüşdürün, nəticələri Jira board‑unda qeyd edin, həftəlik iclası 15 dəqiqədən çox tutmayın.
  
• Marketinq büdcəsi – Facebook‑Ads kampaniyalarını 200 AZN limitlə başlayın, CPC‑ni 0.45 AZN‑dən aşağı saxlayın, dönüşüm nisbətini 2,5 %‑dən yuxarı qaldırın.
  
• Özünə inam problemi – Hər gün 3‑5 dəqiqə mentorluq seansı üçün Zoom‑a qoşulun, konkret sual – "Bu həftə hansı metric‑i artırmaq lazımdır?" – verin, mentorun cavabını qısa plan halına gətirin.
  

1. 
   
2. Satış prosesini CRM‑də avtomatlaşdırın, hər müştəri üçün bir "follow‑up" tapşırığı təyin edin, statusu "tamamlandı" kimi qeyd edin.
   
3. Vergi bəyannamələrini onlayn portalda hər ay 15‑i bitirin, gecikmə cəzasını 0,5 %‑dən yuxarı saxlamayın.
   
4. İnventar yeniləmələrini Excel‑də "barcode" əlavə edin, skan ilə stok miqdarını 2‑3 saniyədə yoxlayın.
   

Bu addımları tətbiq edəndə, ilk 6 ay üçün xərclərin artımını 12 %‑dən azaldır, qazancı isə orta hesabla 18 %‑ə yüksəldir.

Dövlət siyasətinin start‑up ekosisteminə yönəlmiş təşviq və tənzimləyici çərçivə

İlk addım: start‑up-lara yönəlmiş vergi imtiyazlarını 2024‑2026 illəri üçün 3‑illik dövrdə tətbiq edin, hansı ki, gəlir vergisi 15 %‑dən 5 %‑ə endirir.

Maliyyə dəstəyi mexanizmləri

• 
  
• İlkin mərhələ üçün 2 milyard AZN-lik "İnnovasiya fondu" yaradın; hər bir start‑up üçün maksimum 200 000 AZN kredit təmin edin.
  
• Qrant proqramı çərçivəsində seçilmiş şirkətlərə illik 50 000 AZN "İnkişaf paketi" verin; nəticə olaraq 2025‑ci ildə 1 300 yeni iş yeri yarana bilər.
  
• Risk kapitalına çıxışı artırmaq üçün dövlətin 30 % payını "Co‑investment" modelində tətbiq edin; hər bir round‑da 5‑10 M AZN əlavə investisiya cəlb edin.
  

Tənzimləyici təşəbbüslər

1. 
   
2. 2024‑may ayında "Regulatory Sandbox" platformasını işə salın; 12 ay ərzində 50 şirkət pilot layihələrini həyata keçirəcək.
   
3. Qanunvericilikdə "Elektron imza" və "Açıq data" istifadəsini məcburi edin; prosedur vaxtını 30 %‑dən azaldın.
   
4. Start‑up üçün lisenziya prosedurunu onlayn portal vasitəsilə 48 saat ərzində tamamlamaq üçün standartlaşdırın.
   

İcraçılar üçün konkret təlimat: hər bir yeni start‑up üçün ilkin qeydiyyatdan keçdikdən sonra 10 gün ərzində vergi identifikasiyası (Vİ) almaq məcburidir; bu, subsidiyalara, grantlara və vergi güzəştlərinə çıxışı sürətləndirir.

İzləniləcək göstəricilər: 2025‑ci ilin sonuna qədər start‑up ekosisteminin böyümə nisbəti 27 %‑dən yuxarı, xarici investisiya həcmi 1,2 milyard AZN‑dən artıq olmaldır.

Uğurlu start‑upların ölçülməsi, göstəriciləri və təkrar təhlili

Məsləhət: ilkin 12 ay ərzində CAC‑nin LTV‑nin 30 %‑dən yuxarı olmamasını, churn‑ın 5 %‑dən aşağı qalmasını və aylıq aktiv istifadəçi artımının 20 %‑dən az olmamasını təmin edin.

Bu şərtləri yerinə yetirmək üçün aşağıdakı addımları izləyin:

1. Hər həftə mənbə‑xərc (marketing spend) və yeni əldə edilən müştəri sayı (new customers) qeyd edin. CAC = mənbə‑xərc / yeni müştəri sayı.

2. Müştəri ömrünü (customer lifetime) təhlil edin: LTV = orta aylıq gəlir × ortalama abunə müddəti.

3. Churn‑ı ölçmək üçün: churn % = (ay ərzində çıxan müştəri sayı / ayın başlanğıc müştəri sayı) × 100.

4. Aktiv istifadəçi artımını hesablamaq: growth % = ((ay sonu aktiv istifadəçi sayı – ay başlanğıc aktiv istifadəçi sayı) / ay başlanğıc aktiv istifadəçi sayı) × 100.

Hər ay sonunda bütün ölçüləri bir araya gətirərək, rəqəmlərin trendini qrafiklə göstərin. Göstəricilər arası əlaqəni (məsələn, CAC azalması LTV artımına təsirini) izah etmək üçün korelyasiya cədvəli əlavə edin.

Verilən statistikalar 6 ay ərzində təkrar təhlil olunmalı, hər dəyişikliyi mənbə‑kodu (code) və marketinq kampaniyası (campaign) ilə əlaqələndirərək, gələcək planlaşdırmaya dəqiq məlumat verməlidir.